Düşler Vadisi Macahel

Türkiye-Gürcistan Dağlarının eteğindeki Macahel Yaylası; bir doğa harikası olarak karşımıza çıkıyor. Bin bir çeşit ağaçları ve rengini seyretmeye doyum olmayan dereleriyle karşı koyulmaz bir seslenişle bizi çağırıyor…

Yüksek tepeleri aşarken geçilen yollar size sabretmenizi söyler, çünkü;o tepelerin ardında sizi şaşırtacak güzellikte bir doğa vardır. Birçok insanın göremeyeceği bu güzellik, kendinizi seçilmiş hissetmenizi sağlar. Yollar uzadıkça senfoni başlar, ağaçların, yaprakların, kuşların ve akarsuların şarkısıdır bu. Biraz ürkütür, biraz heycanlandırır. Macahel işte böyle bir vadidir. Siz sınırları çizemezsiniz artık, o sizin sınırlarınızı çizer, Karçal dağları eğer doğru zamandaysanız size geçit verir. Yeşilin hakimiyetiyle dingin bir ortam sizi karşılar. Resmi adı ‘Camili’ olan, Gürcüce adı ‘Macahel’ olan yöreye Artvin’in Borçka ilçesinden 1850 metre yükseklikteki zirveyi aştıktan sonra ulaşırsınız. Türkiye’ deki yerli Gürcü kültür ve geleneklerinin yaşatıldığı iki köyden birisidir. Tabi bu kültür İslamiyet’in ve Karadeniz’in etkisiyle yıllar boyunca yoğrulmuş, bir sentez oluşturmuş. Macahel’de  ortak konuşulan bir dil yok. Birbirine yakın yöre halklarının görüşe bilmeleri için zirveyi tırmanmaları gerekir, bu yüzden bir birinden uzak kalan halkın aralarına giren her vadi dillerini de değiştirmiştir.

Dağın geçit verdiği yer

Macahel’de iki sınır bulunuyor. Biri, Türkiye ile Gürcistan resmi sınırı. Burası askeri hudut bölgesi olduğu için Macahel’e giriş-çıkış ancak askeri ve mülki makamlardan alınacak izinle mümkün. Diğer sınırda, Türkiye- Gürcistan doğal sınırı yani Karçal Dağları. Macahel’de Karçal dağlarına ilk karın düşmesiyle yollar kapanıyor ve en az altı ay kar yerden kalkmıyor. Köylüler kar üzerinde uzun bir yolu yürüyerek aşmak zorunda kalıyor. Kamu görevlileri ve acil hastalar iki ülke arasında daha önce imzalanmış bir protokol olan ‘Pasavan Geçiş Protokolü’ ile pasaportsuz olarak Gürcistan sınırından Batum’a giriş yapıyorlar ve Batum’daki sağlık merkezlerinden yararlana biliyorlar. Kışın çetin şartlarına birde ulaşım sorunu etkilenince pek çok hasta daha yolu yarılamadan ne yazık ki hayatını kaybediyor.

Sınır bölgelerin kaderi

Macahel de diğer sınır bölgelerinin kaderini yaşamış ve birkaç kez el değiştirmiş. ’93 Harbi’ diye adlandırılan 1877- 78 Osmanlı-Rus savaşından sonra bölge, Osmanlı kontrolünden çıkmış. 18 köyün bulunduğu yörede 1920’lerden bir referandum yapılmış ve 18 köyün 6’sı Türkiye tarafında kalmış ve bu 6 köy Borçka ilçesine bağlanmıştır.

Doğa turizmine yeni bir cennet

Orman ve yaylalardaki endemik flora zenginliği, anıt ağaçları, derelerdeki kırmızı pullu alabalığı ve turistlerin yoğun ilgisini çeken doğal çevresiyle Macahel, uzaklığın ve dağların geçit vermez azizliği ile el deymemiş bir doğa harikası olarak bunca yıl beklemiş. Fakat turizmin doğayı kirletmesinden korkulduğu için belli bir bölümü koruma alanı ilan edilmiştir.

Saf kan arıların diyarı

Macahel’de yeni keşfedilen sadece doğal güzellikler değil. Türkiye’de ‘Kafkas Arısı’ türünün hiç bozulmadan kalabildiği tek yer Macahel. Askeri denetim ve Karçal Dağları sayesinde bölgeye dışardan hiçbir arı türü girmemiş. Böylece Macahel deki Kafkas Arısı genetik olarak özgürlüğünü korumuş. Kafkas Arısı bal verimi en yüksek olan, saldırgan ve sokucu özelliği az, oğul verme özellikleri düşük, ilkbaharda hızlı bir gelişme seyri gösterebilen, erkenden çalışmaya başlayan ve bulutlu havalarda dahi bal üretebilme özelliklerine sahip bir arı ırkı. Bugün Macahel’de saf Kafkas ana arı (kraliçe arı) üretiliyor ve Türkiye’nin her yerine dağıtılıyor. Yöre halkına ormancılık yerine arıcılığı benimsetmek için çaba gösteriliyor. Böylece halkın refah seviyesinde yükselmesi amaçlanıyor. Aslında Doğu Karadeniz’de üretilen Anzer ve Yenta Balı yurtdışında tanınıyor ama Macahel Balı’nında bunlara rakip olarak görüldüğü düşünülüyor.

Her derde deva bal

Macahe Balı, diğer balların aksine yörede yetişen çiçeklerden değil,kestane ıhlamur ve ağaçlarının çiçeklerinden alınan nektar özleriyle üretiliyor. Macahel Balı’nın romatizmadan kansere, solunum yolu hastalıklarından ülsere kadar bir çok hastalığa iyi geldiği biliniyor ve diğer ballara göre daha ucuz. Bölgede sıkça yetişmiş ve çok yaşlı olan ladin ağaçları halkın aynı zamanda korunağı durumunda. Yerleşim tarzı çık seyrek olan bölgede halk, özellikle büyük ladin ağaçlarının önlerine evlerini yapıyorlar ve böylece kışın çığ tehlikesinden bir nebze korunuyorlar.

Yöresel yemeklerin lezzeti

Anadolu insanının özelliği Macahelliler’de de var. Yöre halkı bölgeyi ziyaret eden turistlere hiç çekinmeden ocaklarında pişenleri ikram ediyorlar. Eğer yolunuz bir gün Macahel’e düşürse, peynirli kuymak ve mısır ekmeği gibi yöresel yemekleri afiyetle yemeği unutmayın.